Terrarystyka, to hobby raczkujące w Polsce aczkolwiek rozkwit stron internetowych poświęconych tematyce oraz coraz to więcej wystaw i giełd w większych miastach w Polsce, zwiastuje że ta dziedzina wkrótce również pochłonie nasz kraj. Wystarczy spojrzeć w telewizji, internecie czy nawet w prasie, na artykuły co ludzie dziś hodują w domach. Psy i koty są OK, ale młodsze pokolenie szuka coraz to nowszych i ciekawszych zwierząt, które mogą zadomowić się na dobre w ich mieszkaniach. Nie będę wam opowiadał o całej terrarystyce, bo to temat na inny artykuł, ale opowiem wam o hodowli ptaszników. Będzie to taki mały wstęp do pasji, która mnie pochłoneła już spory czas temu. Zaznaczam że jeśli już zdecydujecie się na kupno pająka, to na pewno na jednym się nie skończy. Zatem w drogę.
„O pająkach słów kilka”
Araneae – pająki, czyli najliczniejszy rząd gromady pajęczaków, liczący około 40 tysięcy opisanych gatunków, a kolejne są odkrywane. Zwierzęta te żyją na ziemi od milionów lat. Nie wiadomo kiedy pająki się pojawiły na ziemi bo o dane kopalne ciężko, aczkolwiek wiemy że były na ziemi na długo przed dinozaurami. Są jednymi z bardziej sukcesywnych organizmów w królestwie zwierząt a na dzień dzisiejszy są dosłownie wszędzie, w około nas. Pająki występują praktycznie na całym globie, wyłączając rejony arktyczne. Ciało pająka składa się z odwłoku oraz głowotułowia, z którego wychodzą odnóża. Wszystkie pająki są zwierzętami jadowitymi i wszystkie są drapieżne (z wyjątkiem jednego pająka z rodzaju Bagheera kiplingi). Jad pająków nie jest tak straszny jak potocznie się uważa i zaledwie trzy procent z bogatego królestwa pająków, jest w stanie zagrozić człowiekowi. Także wszystkie pająki mają zdolność do wytwarzania pajęczyny, jednak nie wszystkie używają jej do celów łownych. Podczas gdy faktycznie sieć spełnia głównie funkcje łowne, to część pająków używa jej także do utrzymania wilgotności, jako schronienia, jako pomocy do przechodzenia wylinki oraz w przypadku samców, do możliwości „napełnienia się” przed kopulacją. To chyba tyle, co powinniście wiedzieć na temat pająków. Zapraszam zatem do lektury dla początkującego hodowcy ptaszników.
„Zanim kupisz”
Pająki nie są zwierzętami które myślą tylko o zabiciu Ciebie i twojej rodziny. Wbrew opinii jaka panuje wśród ludzim, to świetne i ciekawe zwierzęta, idealnie nadające się do obserwacji. Nie są to zwierzęta typu chomik, pies, kot które możesz ściskać, całować, przytulać, lansować się fotkami i przed znajomymi, gdyż ze stresu pająk może cię ukąsić a jeśli jesteś alergikiem możesz doznać wstrząsu anafilaktycznego. Tak też nawet dla ludzi zdrowych, ukąszenie będzie nie przyjemne, choć na pewno nie będzie śmiertelne. Jeśli masz zamiar kupić ptasznika w którymś z wyższych celów, zapomnij o byciu hodowcą. Wielu z was pewnie by chciało pająka jak najładniej ubarwionego, oczywiście tak nawet hodowcy się tym kierują, ale przy decyzji ptasznika ma decydować stopień zagrożenia jaki niesie za sobą kupno pająka jak i jego status w hierarchi hodowców. Powinien to być ptasznik oznaczony „Dla początkujących”. Pod żadnym pozorem nie kupujcie ptaszników podziemnych gdyż skutki ukąszenia mogą się skończyć tragicznie. Na pająki, pomijając rodzaj „Brachypelma”, nie trzeba mieć żadnego CITES, pozwolenia i nie podlegają one rejestracji.
„Chcę pająka!”
Zaraz po tym jak te słowa, rozbrzmieją nam w naszej główce, to warto się zastanowić czy mamy miejsce i możliwości do prowadzenia hodowli. Przede wszystkim należy się zastanowić czy mamy czas na hodowanie, czy czujemy się na siłach trzymać zwierzę, które i tak większość czasu będzie siedziało w kryjówce, którego się nie bierze na ręke i zwierzę które żywi się owadami, które właśnie MY będziemy musieli mu podawać. Zaznaczam po raz kolejny, że Ci którzy chcą hodować pająki dla szpanu i pokazania się w blasku przed znajomymi i dziewczyną, mogą sobie od razu odpuścić hodowlę. My terraryści nie chcemy szpanerów w naszym hobby, z coraz to bardziej głupimi pomysłami kładzenia sobie zwierzęcia na twarzy i robienia fot. Z takich rzeczy tylko przykre konsekwencje wynikają. Jeśli spełniasz powyższe warunki, uznasz że jesteś na siłach, to zapraszam do dalszej części artykułu…
Zatem jeśli już zdecydowałeś się na kupno pająka, wypada poinformować współlokatora/rodzica/małżonka (niepotrzebne skreślić) o naszej decyzji. Z doświadczenia wiem że ludzie są negatywnie nastawiona do tych zwierząt, zatem należy zrobić co w naszej mocy by przedstawić te stworzenia, od jak najlepszej strony. Przynieście zdjęcia, pokażcie ten artykuł, znajdźcie w necie strony w temacie i opis gatunku który was interesuje. Prawda jest taka że te zwierzęta tylko wyglądają strasznie, a zaraz potem strach zostaje zastąpiony przez zaciekawienie. O ile jest możliwe postawienie współlokatorów przed faktem dokonanym, i jest to metoda powszechnie znana i praktykowana, o tyle hodowla po kryjomu nie daje takiej satysfakcji, co otwarte pokazanie swojej pasji i polecam to tylko w ostateczności.
Kolejnym krokiem w naszej przygodzie jest zapoznanie się z najczęściej zadawanymi pytaniami, dotyczącej tematu, gdyż fora kipią po prostu od głupich pytań, na które można znaleźć odpowiedź czytając pajęcze FAQ, oraz zapoznać się z opisem gatunków polecanych na początkowego pająka. W dalszej części artykułu, postaram się wymienić pająki nadające się dla początkujących. Oczywiście, dodatkowe pytania dotyczące gatunku, są jak najbardziej mile widziane na forach. Warto poczytać opinie na temat pająka, porozmawiać z hodowcami którzy trzymają już takiego stwora i tak dalej. Ułatwi to zarówno nam jak i wam życie.
Zasada jest taka, zanim pupil przyjedzie musi mieć już gotowy pojemnik do zamieszkania. Warto poczytać dodatkowe artykuły o wystroju terrarium, karmówce dla pająka, wilgotności i tak dalej. O ile większość z tych rzeczy znajdziecie w opisach gatunkowych, tak i tak warto zapoznać się ze schematem budowy terrarium, niezbędnymi wymogami dotyczącymi wentylacji w pojemniku i tym co nam się przyda do hodowli.
Poświęcić na to troszkę grosza też się przyda. Należy zakupić niezbędne rzeczy, które również zostaną opisane w dalszej części tego artykułu. Pomijając takie rzeczy jak pojemnik na pająka, torf, miska z wodą i dekoracja, przydadzą nam się również rzeczy ułatwiające ewentualną manipulację w terrarium.
Kiedy już to wszystko zrobimy możemy przejść do punktu, jakim jest…
„Zakup pająka”
No i udało się wszystko. Z doświadczenia wiem, że zwierząt terraryjnych nie poleca się kupować w sklepach zoologicznych. Zwierzęta są często zaniedbane, są na nieodpowiedniej diecie oraz fakt że ceny są dużo zawyżone za zwierzaki w takim stanie. O wiele lepszym rozwiązaniem jest zaopatrzenie się w stwora u hodowców. Ceny są o niebo niskie, sprzedający wie co sprzedaje i udzieli ci odpowiednich rad dotyczących gatunku. Dodam jeszcze od siebie fakt, że zwierzęta są w naprawdę doskonałej kondycji, gdyż są hodowane z pasji a nie dla zysku.
Ptasznik nie potrzebuje za wiele miejsca. Większości starcza pionowy bądź poziomy pojemnik o wymiarach mniej więcej 20x20x30, choć rzecz jasna im większe tym lepsze, choć bez przesady. Wszystkie elementy należy odpowiednio przygotować o czym będzie dalej. Ja hoduje ptaszniki od nimfy, tzn. od najmłodszego stadium pająka. Nie wrzucamy ptasznika w stadium L1 do takiego terrarium, tylko stopniowo zwiększamy pojemnik. Wypada jeszcze wspomnieć co to jest to L. L = wylinka. Jak każdy stawonóg, pająk zrzuca skórę by stać się większym i masywniejszym. L (wylinka) numerek np. 4 (numerek wylinki którą przeszedł pająk) czyli np. Mówi się pająk jest L4, czyli jest po czwartym linieniu. Im wyższy numerek tym większy pająk. Jest również skala DC mierząca długość pająka od odwłoka do karapaksu, w centymetrach czyli 5.5 DC, to pająk z odwłokiem i karapaksem ma 5,5 CM i właśnie ta skala jest powszechnie używana obecnie. Więc teraz do pojemników:
Pamiętajcie o dwóch rzeczach: Po pierwsze: Zawsze domykajcie dokładnie pojemnik. Po drugie: Zróbcie troszkę dziurek nożyczkami lub rozżażoną igłą by była wentylacja.
L1 – L3 – pojemnik na kliszę. Wsypujemy odrobinę torfu kwaśnego bądź włókna kokosowego na dno, tak żeby warstwa była w miarę do 1/3 pojemnika i wpuszczamy malucha. Przy okazji, w przypadku podziemnych ptaszników, warstwa musi być odpowiednio grubsza. Cena: 1-5 złotych
L4 – L6 – pojemnik na mocz. Wsypujemy torfu lub włókna na dno by była grubsza lub chudsza warstwa. *Ptaszniki nadrzewne: wkładamy kawałek drewienka pionowo lub patyczki do uszu, by pająk mógł sobie opajęczynować swój domek. *Ptaszniki naziemne: wkładamy coś co będzie robić za kryjówkę np. dwa kamyki i na to drewienko by pająk miał kryjówkę. *Ptaszniki podziemne: nic nie wkładamy, za to wsypujemy grubszą warstwę podłoża. Cena: 0,50 groszy
L7 – L10 – pojemnik na żywność, pudełko po sałatce, mały faunabox. Tu pojemnik musi mieć już większą powierzchnie. W przypadku podziemnych i nadrzewnych, pojemnik musi być wysoki, wyższy niż szerszy. Wówczas należy włożyć albo kawałek kory lub patyczki żeby nadrzewny sobie sieć mógł zmajstrować lub grubszą warstę podłoża, w przypadku podziemnych by miał gdzie kopać. W przypadku naziemnych, należy włożyć jakąś prowizoryczną kryjówkę. Cena: 4 – 25 złotych
L11 – wzwyż – duży faunabox lub terrarium. Zaznaczę od razu że akwaria odkryte u góry nie nadają się na terrarium. Terrarium musi mieć wentylacje w postaci blaszki z otworami. I tu mamy pełne pole do popisu, jak udekorujemy pojemnik. W przypadku nadrzewnych oczywiście musi być coś na czym pająk podwiesi swoją sieć i musi być ono oczywiście pionowe, w przypadku podziemnych może być poziome lub pionowe. Ważne jest by pająk miał dużą warstwę podłoża w którym będzie kopał. W przypadku naziemnych warto zrobić ściankę z kryjówkami. Cena: 30 złotych wzwyż.
Zanim przejdziemy do wyboru konkretnego ptasznika, należy zaopatrzyć się w pewne rzeczy. Pomijając wyżej wymienione pojemniki, torf terrarystyczny bądź włókno kokosowe jako podłoże (ziemia ogrodowa odpada), kryjówkę oraz stabilną miseczkę z wodą, na pewno bardzo przydatna okaże się pęseta, minimum 30 centymetrów do manipulacji w terrarium. Dobrze by było gdyby była zagięta na końcu. Szybce z gumowymi końcówkami również okażą się pomocne. Do bardziej groźnych gatunków polecam wam także rękawice z grubej skóry, gdyż jest to zawsze jakaś dodatkowa osłona, a także spryskiwacz by zwierzakom co jakiś czas zraszać wodą pojemnik. Dodatkowym elementem, pozwalającym się cieszyć z hodowli jest latarka. Pająki są nocnymi stworzeniami i w dzień raczej ich nie uświadczymy, zatem pozostaje obserwacja nocą.
Pisałem wyżej o przygotowywaniu elementów wystroju do pojemników. O co mi chodziło? Czytajcie dalej. Dowiecie się. Elementy do terrarium warto zamawiać w sieci i kupować na lokalnych giełdach terrarystycznych. Ogromną zaletą takich zakupów jest cena wielokrotnie niższa od tych oferowanych w zoologikach, możliwość ewentualnej konsultacji oraz załatwienia wszystkiego bez wychodzenia z domu (przynajmniej w przypadku zamawiania z sieci). I oczywiście te nie będą nam pleśnieć.
-Wszelkie elementy brane z dziczy należy odpowiednio przygotować poprzez wygotowanie w wodzie z solą i wyprażenie w piekarniku, zaś wszelką ziemię należy zanim się ją wypraży w piekarniku, przesypać kilkakrotnie przez sitko by wybrać wszelkich nieproszonych gości. Reszte niewidocznych dla oka gagatków, załatwi temperatura.
Temperatura w terrarium/pojemniku powinna się wahać od 23 do 28 'C. Nie jest konieczne dodatkowe ogrzewanie, no chyba że w zimę macie szron w pokoju. Terrariów nie należy stawiać w pobliżu kaloryfera oraz na słońcu, gdyż grozi to przesuszeniem zwierzaka. Jak pisałem, najlepiej terraria stawiać w lekko zacienionym i cichym miejscu gdzie zwierzęta nie będą się stresować. Wilgotność to indywidualna cecha jakiej wymaga określony pająk i by ją poznać należy zazpoznać się z opisem gatunku.
-Skoro jesteśmy przy wilgotności, naturalnym jest fakt że w pojemniku może wystąpić pleśń. Początkujący hodowcy nie radzą sobie z nią, a taki grzyb może nam zabić zwierzaka. Obiecującym startem jest odpowiednia wentylacja. Zredukuje nam o połowę zagrożenie zapleśnienia drewna w terrarium. Mój kolega poleca długotrwałe grzanie na kaloryferze (całą zimę w jego przypadku) i to skutecznie zapobiega zapleśnieniu. Wszelkie rzeczy, które znajdziemy w opór wysuszone na słońcu, również się nadadzą. Innym również dobrym sposobem, jest wyprażanie w piekarniku. Należy na niskiej temperaturze, zostawić chuby na dwa dni. Efekt jest piorunujący.
W tym fragmencie postaram się przedstawić wam gatunki które warto wziąć na pierwszego ptasznika:
Brachypelma spp.
każdy gatunek się nada, ale najlepsza by były Brachypelma albopilosum, smithi, boehmei, auratum czy vagans.
Grammostola spp.
– Grammostola rosea
– Grammostola pulchra
– Grammostola pulchripes
Cyclosternum spp.
-Cyclosternum fasciatum
Chromatopelma spp.
-Chromatopelma cyaneopubescens
Nhandu spp.
-Nhandu chromatus
-Nhandu coloratovillosus
Acanthoscurria spp.
-Acanthoscurria geniculata
Avicularia spp.
– Avicularia avicularia
– Avicularia geroldi
– Avicularia versicolor
– Avicularia minatrix
– Avicularia sp. Peru purple
– Avicularia purpurea
– Avicularia metallica
Psalmopoeus spp.
-Psalmopoeus irminia
-Psalmopoeus cambridgei
-Psalmopoeus pulcher
A teraz jeszcze czym należy karmić takiego zwierzaka. Pająki na szczęście nie są wybrednymi stworzeniami i zjedzą większość owadów które się im poda. Ogólna zasada brzmi że nie należy podawać większych zwierząt niż długość ciała pająka. Dla bezpieczeństwa stwora nie należy podawać im owadów typu osa, pszczoła, inne pająki i ogólnie rzecz biorąc takich które potrafią sie bronić. Nie polecam także karmić ptaszników kręgowcami typu mysz, gdyż gryzoń może wyrządzić krzywdę naszemu pupilowi. W naturze ptaszniki rzadko żywią się kręgowcami a ich główny pokarm stanowią owady. Do karmienia idealnie nadzą się za to:
-Muszki owocówki (cena 0 – 10 złotych)
-Larwy mącznika młynarka (cena 5 – 10 złotych)
-Świerszcze domowe/kubańskie/bananowe (10 złotych)
-Larwy drewnojada (10 złotych)
-Pinka wędkarska (2 złote)
-Karaczany tureckie/argetyńskie/szare (10 złotych)
-Plankton łąkowy łapany z dala od drogi (0 złotych ; ) )
Na koniec opowiem wam o systemach obronnych pająka. Pomijając kły jadowe które u w/w pająków są używane w ostateczności, istnieją również włoski parzące fachowo nazywane sętami. Pająk odwraca się tyłem do napastnika i wyczesuje je tylnymi odnóżami z odwłóka w strone atakującego. Włoski mają mikroskopijne haczyki na końcu i po wbiciu się w skóre, powodują swędzenie, natomiast jeśli dostaną się do dróg oddechowych i oczu, mogą wywołać komplikacje jak ból, swędzenie oraz inne, poważniejsze skutki. Nie należy się jednak obawiać tego, jeśli zwierzaka niepotrzebnie nie stresujemy. Jeśli pająk poczuje się zagrożony, może przybrać również pozycję grożącą stając na tylnych łapach i uderzając przednimi. Wówczas prezentuje swoje kły jadowe. Jeśli to nie odstraszy przeciwnika, to pająk zaatakuje.
Pozostaje mi tylko podsumować wam:
1. Skompletuj wszystko co napisałem wyżej. Pęsety, spryskiwacz, rękawice, terrarium, itp. Itd.
2. Przeczytaj FAQ dotyczące hodowli pająków.
3. Nie kupuj pająka dla szpanu. Hodowla to nie to wyścigi ani konkurs lansiarza roku.
4. Kiedy już zdecydujesz się na pająka, zapoznaj się jak najlepiej z opisem gatunku i wszelkimi informacjami jak hodować.
5. Kupuj u hodowców, nie w sklepach.
6. Zamawiaj rzeczy w necie. Są tańsze i lepsze niż z zoologicznego.
7. Wszelkie materiały z lasu oczyść z drobnoustrojów i żyjątek a także zabezpiecz przed pleśnią.
8. Dbaj o czystość w terrarium i w około nich.
9. Przy manipulacji w pojemniku zachowaj ostrożność i zimną krew.
10. Jeśli zostaniesz ukąszony, zachowaj spokój i skontaktuj się z lekarzem. Wszak jad większości ptaszników nie jest nic w stanie zrobić człowiekowi i w najgorszym wypadku mówimy o jednodniowym bólu (nie mówimy o alergikach), ale dla świętego spokoju warto to zrobić.
11. Jeśli pająk jakimś cudem ucieknie, poinformuj współdomowników i zabierz się za poszukiwania, zacznij od okolic terrarium i sprawdź wszelkie ciemne zakamarki. W przypadku nadrzewnych ptaszników patrz po suficie.
Wszelkie pytania dotyczące hodowli możecie zadawać na moim kanale youtube (oczywiście takie których nie ma w FAQ bo na pytania typu „czemu pająk nie je?” nie będe odpowiadał) – www.youtube.com/user/thezillajr – gdzie znajdziecie również ciekawe filmy dotyczące pająków.
Polecam także zapoznać się ze stronami www.arachnea.org , www.terrarium.com.pl.